kamień

kamień I {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. mnż III, D. kamieńenia; lm D. kamieńeni {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'odłamek oderwany od masywnej, litej, twardej bryły skalnej; także bryła materiału o takich właściwościach': {{/stl_7}}{{stl_10}}Kamień polny. Kamienie spadające ze wzgórza. Droga usiana kamieniami. Rzucić w kogoś kamieniem. Tłuc, usuwać kamienie. Potknąć się o kamień. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'wartościowy minerał, rzadko występujący w przyrodzie, używany w jubilerstwie i przy produkcji mechanizmów precyzyjnych; także otrzymywany sztucznie; klejnot': {{/stl_7}}{{stl_10}}Drogocenne, syntetyczne kamienie. Pierścionek z kamieniem szlachetnym. Szkatułka wysadzana półszlachetnymi kamieniami. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'złóg w organizmie tworzący się ze związków chemicznych wytrącanych z płynów ustrojowych': {{/stl_7}}{{stl_10}}Kamienie nerkowe, żółciowe. Rozbić kamienie laserem. Rozpuszczać kamienie. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}kamień II {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. mnż III, D. kamieńenia, blm {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'rodzaj minerału stanowiącego istotny składnik skorupy ziemskiej, zwykle twardego, w formie litej, masywnej bryły skalnej; skała, bryła skalna': {{/stl_7}}{{stl_10}}Ściany, narzędzia, posągi z kamienia. Łamać kamień. Rzeźbić, kuć w kamieniu. Chleb twardy jak kamień. Ktoś zimny, nieczuły jak kamień. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'osad powstający w naczyniach służących do gotowania lub długiego ogrzewania wody': {{/stl_7}}{{stl_10}}Kamień w rurach. Garnek pokryty kamieniem. Usunąć kamień z czajnika. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'zbiorowo o dużej ilości kamieni (I w zn. 1.); najczęściej jako materiale budowlanym': {{/stl_7}}{{stl_10}}Nawieźć kamienia na budowę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'człowiek nieczuły, oziębły, niewrażliwy': {{/stl_7}}{{stl_10}}Ależ to kamień! Śmierć matki wcale go nie obeszła! ZOB. {{/stl_10}}{{stl_8}}{coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}idzie jak z kamienia; {{/stl_7}}{{stl_8}}{ktoś, coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}nie rodzi się na kamieniu; być {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}kamieniem u szyi; kląć w żywy kamień; kłaść – położyć kamień węgielny {{/stl_7}}{{stl_8}}{pod coś} {{/stl_8}}{{stl_7}}; kłaść się [leżeć] {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}kamieniem na sercu; mieć serce z kamienia; oby się {{/stl_7}}{{stl_8}}{ktoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}na kamieniu rodził; przepadać – przepaść [i syn.] jak kamień w wodę; siedzieć kamieniem; spać jak kamień; stwardnieć [zmarznąć i in.] na kamień; zdjąć {{/stl_7}}{{stl_8}}{komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}kamień z serca {{/stl_7}}